(FOTO) Izložba “Aktivitet: 100 godina nadrealizma”: Ko su bili srpski nadrealisti

Prošlo je 100 godina od "Prvog manifesta nadrealizma" Andree Bretona i 100 godina od prvih publikacija i aktivnosti Beogradskog nadrealističkog kruga stvaralaca.

Cilj izložbe "Aktivitet: 100 godina nadrealizma" je da predstavi celovitu produkciju nadrealističkog kruga, koja podrazumeva dela srpskih nadrealista i dela umetnika koja su nastala pod uticajem nadrealizma, kao i izvestan broj savremenih odgovora na našu nadrealističku produkciju.

Aktiviteti podrazumevaju individualne i grupne prakse u širokom spektru medija, umetničkih formi i tipova diskursa: slike, kolaži, objekti, instalacije, grupne proklamacije i participativne društvene akcije, intervencije, fotografije i fotograme, filozofske traktate i dečiju književnost, multimedijalne pesme-slike, antiromane, fanzine, časopise, ankete, cadavre exquis, polemike i mnoge druge iskaze i objekte.

Rađanje pokreta

Nadrealizam se razvio iz dadaizma, avangardnog nihilističkog umetničkog pokreta, čiji je začetnik bio Tristan Cara.

Međutim, za razliku od dadaizma, koji je propovedao anarhizam, ukidanje estetike i anti-umetnost, nadrealizam je imao tačno utvrđene postulate. Ono što ga je posebno karakterisalo jeste njegovo socijalno-revolucionarno angažovanje.

Newsmax Balkans

Pojava Manifesta nadrealizma u Parizu 1924. godine označila je rađanje ovog pravca, čiji je začetnik i predvodnik Andre Breton.

Manifestom nadrealizma raskinute su sve veze sa dadaizmom, a nadrealizam je definisan kao "čist psihički automatizam kojim se želi izraziti stvarno delovanje misli u odsustvu svake kontrole koju bi vršio razum."

Polaznu tačku nadrealizma čini metoda automatskog pisanja, postupak izveden iz psihoanalize, kojim se dolazi do podsvesti, kao središta ljudske psihe.

Breton sa saradnicima iz francuske nadrealističke grupe 1930. objavljuje Drugi manifest nadrealizma, kojim pomera pravac ka socijalnom angažmanu.

Međutim, već od 1928. postaje vidljivo da grupa nije homogena, ocrtavaju se ideološke i lične razlike unutar kruga nadrealističkih stvaralaca, delovi grupe se odvajaju i rađaju se novi manifesti.

Nadstvarnost (surrealism)

Nadstvarno je pojam koji su nadrealisti koristili da ukažu na prodore nesvesnog u svesno i javno i momente u kojima oni postaju vidljivi i čujni.

Newsmax Balkans

Za nadrealiste nadstvarnost predstavlja kontinuitet između unutrašnjeg i spoljašnjeg u čoveku, i zonu između nestvarnog i stvarnosti.

Nadrealizam se zalagao za ukidanje granica između svesnog i nesvesnog i za odsustvo svega realnog.

Beogradski nadrealistički krug

Beogradski nadrealisti predstavljaju grupu umetnika i aktivista iz cele Srbije, okupljenih i aktivnih u Beogradu, tokom kasnih dvadesetih i ranih tridesetih godina 20. veka.

Nadrealističke tendencije kod nas javljaju se i pre zvaničnog imenovanja pokreta, a umetnici koji pod njihovim uticajem stvaraju objavljuju svoje radove u časopisima “Svedočanstva” i “Putevi”.

Nadrealistički krug zvanično počinje da postoji potpisivanjem almanaha “Nemoguće” 1930. godine.

Manifest je potpisalo 13 nadrealista i to: Dušan Matić, Milan Dedinac, Aleksandar Vučo, Marko Ristić, Oskar Davičo, Stevan Živadinović - Vane Bor, Đorđe Jovanović, Đorđe Kostić, Koča Popović, Petar Popović, Mladen Dimitrijević, Radojica Živanović - Noe i Branko Milovanović.

Od svih avangardnih pokreta između dva rata nadrealizam je bio najizrazitiji, najorganizovaniji i najodređeniji u svojim težnjama. Pokret je karakterisao pokušaj da se pesnička revolucija dovede u vezu sa društvenom revolucijom i stavi u njenu službu.

I posle razilaženja grupe većina njenih pripadnika zadržava nadrealističke elemente, te se mož govoriti i o nadrealizmu posle nadrealizma, čiji stvaraoci opstaju sve do 50-ih godina 20. veka.

Autorka koncepta i kustoskinja je Sanja Bahun, profesorka i dekanka Fakulteta umetnosti i humanističkih nauka na Univerzitetu u Eseksu, a kustoskinje izložbe su Sanja Bahun, Aleksandra Mirčić, Una Popović i Žaklina Ratković.

Izložbu je moguće posetiti do 24. februara 2025. godine, u radno vreme Muzeja savremene umetnosti u Beogradu.

Komentari (0)